Od dziś do 17 czerwca w Główczycach można oglądać dwie niezwykłe wystawy. Pierwsza z nich ?Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu?, która została wyeksponowana na ogrodzeniu kościoła w Główczycach, jest więc doskonale widoczna i dostępna dla przechodniów.
Drugą zatytułowana "Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939r." będzie dostępna w sali widowiskowej GOK-u w godzinach otwarcia placówki. Dodatkowo w dniu 4 czerwca odbyły się warsztaty poświęcone każdej z wystaw prowadzone przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej z Gdańska. Wzięło w nich udział około 120 uczniów szkół gimnazjalnych ze szkół z Główczyc, Stowięcina, Szczypkowic i Pobłocia.
W Główczycach odbyły się dwie lekcje warsztatowe, tak by każdy uczeń zapoznał się z oboma tematami, a następnie wykładowcy zorganizowali podobne warsztaty w Pobłociu. Pracownicy IPN chwalili zaangażowanie i chęć zdobywania wiedzy wśród młodych mieszkańców naszej gminy. Dodatkowo najbardziej aktywne osoby otrzymały upominki przygotowane przez dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury: smycze i koszulki okolicznościowe, a także książki i czasopisma związane z tematyką prowadzonych warsztatów. Kolejne spotkania z historią planujemy już niedługo.
Wystawa ?Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu?
Wystawa jest pierwszą od ponad 10 lat próbą zaprezentowania w tej formie szerszemu odbiorcy tragicznej, ale i bohaterskiej zarazem historii 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, która działała na Pomorzu w latach 1945?1946.
Na 21 panelach przedstawiono w zarysie zarówno dzieje 5 Wileńskiej Brygady AK na Wileńszczyźnie w 1944 r. i na Białostoczyźnie w 1945 r., jak i działania oddziałów legendarnego mjr. Zygmunta Szendzielarza ?Łupaszki? już na Pomorzu, w latach 1945?1946. Zaprezentowane zostały także poszczególne sylwetki dowódców (samego ?Łupaszki? oraz jego podkomendnych, w tym sanitariuszek i łączniczek). Osobne miejsce na wystawie poświęcono działalności komunistycznego aparatu bezpieczeństwa oraz próbom upamiętnienia poległych, przez dzięsięciolecia zapomnianych lub oczernianych, Żołnierzy Wyklętych 5 Wileńskiej Brygady AK.
Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939 r.
Okupacja niemiecka na terenie Kaszub i Kociewia w 1939 r. miała inny charakter niż powszechnie znana polityka realizowana przez Niemców w Generalnym Gubernatorstwie. Pomorze Gdańskie zostało uznane za ziemie odwiecznie niemieckie i wcielone do Rzeszy. Likwidacja elit zaczęła się w pierwszych godzinach po ataku Wehrmachtu na Polskę. Równocześnie zaczęła się akcja germanizacyjna. Z przestrzeni publicznej usunięto polskie napisy, nie mogła ukazywać się prasa w języku polskim, był on także niedopuszczalny we wszystkich typach szkół. Należące do Polaków mieszkania i przedsiębiorstwa były konfiskowane, a właściciele wysiedlani.
Wystawa zawiera wprowadzenie historyczne oraz omawia wybrane aspekty polityki okupacyjnej: aresztowania, wysiedlenia, egzekucje (przede wszystkim w Piaśnicy i Szpęgawsku), obóz Stutthof, eksterminację elit, wywłaszczenia i roboty przymusowe, germanizację. Dużą część wystawy poświęcono ofiarom polityki okupanta.
Zarówno wystawy jak i warsztaty organizowane są w ramach obchodów roku "Żołnierzy wyklętych" w które Gminny Ośrodek Kultury się włączył razem ze szkołami i parafiami z gminy Główczyce.
Dziękujemy serdecznie proboszczowi Parafii w Główczycach, ks. Tadeuszowi Stromskiemu, za udostępnienie miejsca na wystawę oraz życzliwe wsparcie inicjatywy.
Tekst i zdjęcia: Paweł Żmuda
