Legenda o Stolemach

HerbSTOLEM - stolimem lubo wielgoludem zwany. Stolemy byli to ludzie, ale nad ludzie wzrostem, siłą i męstwem wyniesieni, lubowali się w pracy, czy to kamienie ogromne przerzucając, czy najwyższe jodły jako kije wanożnicze po lasach rwąc. Ludzi lubili i do osad ludzkich lgnęli, wiele dobrego działając. Dla odpoczynku nad jeziorami po obu brzegach naprzeciw siebie siadywali, nogi w wodzie mocząc i tabakierę sobie ponad wodą z rąk do rąk podając. Onegdaj na Kaszubach był to ród olbrzymów liczny, ale ostatnimi czasy z rzadka jedynie widywani bywają.

 

Bywały jednak i złe stolemy, jeden tylko, Niebiosom dzięki, taki olbrzym na Kaszuby kiedyś trafił. Powiadali, że zza morza przyszedł, gdzie w nordyckich krajach jego przodkowie krew stolemową z trollami splugawili, skąd jego wrogość rodzajowi ludzkiemu brać się miała. Jak to było, to już nie ma kogo pytać, dość powiedzieć, że z morza wylazł opodal miasta rybackiego Łeby i jeden kroczek czyniąc, już drugą stopę w tamecznym jeziorze Łebskim zamoczył. Dotarł w końcu pod Główczyce, które całe, wodą ze swoich butów zalał, krowy na pastwiskach powyżerał pastuszkami zakąszając, a na koniec Puttkamerom do ogrodu naszczał i legł na okolicznej łące. Zguba zajrzał w oczy Kabatkom, posłali po kowala Swarzkę zwanego Sójką, którego mieli za najmędrszego po tej stronie Łupawy aż do Zimnego Morza.

Swarzko, co częste u ludzi, okazał wiele męstwa i mało mądrości - samojeden wyprawiając się wozem wyładowanym żelastwem, aby ubić stolema. Wjechawszy na pobliskie wzgórze, wyprzągł konia i jął się sposobić do walki, gdy stolem obudził się i zauważył kowala. I byłby ten osobliwy pojedynek kabackiego Dawida ze stolemowym Goliatem szybko skończył, gdyby nie fortel, który sobie Swarzko umyślił, jął w czyn wprowadzać. Począł więc krzyczeć i machać ku Olbrzymowi, jakoby wieści jakoweś miał mu do przekazania. Gdy ten pochylił się do stojącego na szczycie wzgórza kowala, ten ciął kosą w twarz Stolema, chcąc go oślepić. Jednakowoż ręka kowala bardziej młotom i szczypcom ciężkim sposobna, niźli narzędziom stanowi chłopskiemu przynależnym, poprowadził ostrze krzywo odcinając Stolemowi nos. Wrzask ranionego było słychać ponoć aż w pobliskim Lewinie, z którego później znakomity gród Lębork powstać miał. Kury się tam od tego strachu nieść przestały, służki poszczały, a krowom mleko w wymionach skisło.

Tymczasem stolem tocząc modrą juchę z dziury po nosie (kto nie wie, temu spieszy się wyjaśnić, że stolemy mają w żyłach nie czerwoną a osobliwie niebieską krew) z nieznaną temu gatunkowi szybkością natarł na kowala, który zdążył się ledwie pod wóz wczołgać. Obeznania i precyzji w ruchach nie mając, olbrzym całą mocą uderzył w wóz, którego dyszel utkwił głęboko w olbrzymim łbie. A wszedł doprawdy głęboko, dość powiedzieć, że stolem nie zdążył się wyprostować kiedy to zastygł, po czem na grzbiet runął i tak znieruchomiał.

I taki był koniec złego olbrzyma, co spokojną kabacką wieś nawiedził. Kowal schowany pod wozem przeżył, a wdzięczny lud na jego cześć nazwał miejsce pojedynku z olbrzymem Sójczym Wzgórzem, jako to od swarzkowego przezwania mianowanym. Cielsko stolemowe zaś, wpierw przez ciekawską gawiedź, potem zwierzęta dzikie, aż w końcu robactwo pospolite rozebrane zostało, tak że na pobojowisku została tylko stolemowa głowa z dyszlem na czubku. Przez lata czaszkę osypały piaski niesione jesiennymi wichrami znad Zimnego Morza. Powstała góra, na pamiątkę zdarzenia Głową zwana. Właśnie od tej głowy wieś wzięła swoją nazwę Główczyce, co łacno można sprawdzić na herb onej osady pojrzawszy - stoi tam bowiem łeb wielki z dyszlem weń wrażonym, a z odciętego nochala jucha modra bryzga przed Sójczym Wzgórzem, na którym to kowal później żyto siał, co też na herbie odmalowano.

 

Autor: Tomasz Niklas, Paweł Żmuda
 
 
 

Wirtualne muzeum-m

BIP


bannery maczuga 2023 02

Rajd "Maczuga Stolema" zaliczany jest do Pucharu Polski w Pieszych Maratonach na Orientację!

logoPMnO

 

Amicus-big

mak plus2

MATv Glow male

NEWSLETTER

Otrzymuj informacje e-mail o najnowszych wydarzeniach w GOK-u
Free business joomla templates